Schipperen door de speeltuin van de Witte

Knooppunten 58 - 83 - 25

Vertrekplaats Zichem is het dorp van Ernest Claes. De schrijver is vooral bekend van zijn streekroman De Witte, over een jonge belhamel die voortdurend fratsen uithaalt. In Zichem zijn ze best trots op hun beroemde dorpsgenoot. De straat die je volgt richting Averbode heet Ernest Claesstraat. Na een kilometer bereik je aan je linkerzijde Huize Ernest Claes (1). In die bescheiden boerderij woonde het landbouwersgezin Claes met negen kinderen. Ernest was een van hen en werd er in 1885 geboren. De woning is zo ingericht als in de tijd toen het gezin Claes er woonde. Huize Ernest Claes is ook een bezoekerscentrum van Natuurpunt. Het vormt een toegangspoort naar het natuurgebied De Demerbroeken (2). Die strekken zich onder andere uit achter de boerderij in de vallei van de Demer en haar zijrivier de Hulpe.

De route die je vervolgens door de bossen van Averbode tot bij de abdij fietst, is dezelfde als deze die Ernest Claes als tiener vaak aflegde. Omdat hij niet graag op de boerderij meewerkte, had hij een job op het bureel en in de drukkerij van de abdij aangenomen om wat centen te verdienen. De kloosterlingen zagen wel iets in die pientere jongen. Dankzij hen kon hij gaan studeren aan het college in Herentals. Zo kon hij uiteindelijk schrijver worden.

Knooppunten 25 - 18 - 17 - 88 - 86

Een kaarsrechte dreef door het bos brengt je tot voor de hoofdpoort van de Abdij van Averbode (3). Die poort zou pal op het snijpunt van drie provincies staan: Vlaams-Brabant, Limburg en Antwerpen. Door de poort kun je de abdij betreden en het binnenplein, de kerk en het belevingscentrum Het Moment bezoeken. Buiten de abdijmuren, in het bos aan je linkerzijde, werd in 1912 de Kroningskapel opgericht en in 1935 een Mariapark. Hierdoor groeide Averbode tijdens de vorige eeuw uit tot een drukbezocht bedevaartsoord. Minder vaak wordt er gestopt bij het kleine kerkhof tegen de kerkmuur van de abdij, rechts van de hoofdpoort. Tussen de abten, priors en andere kloosterlingen vind je er ook de laatste rustplaats van Ernest Claes en zijn echtgenote. De streekauteur ligt begraven in de schaduw van de norbertijnenabdij waar het voor hem allemaal begon.

Tips!

• In het abdijcafé Het Moment (4) kan je enkele producten proeven van de economische activiteit van de abdijgemeenschap, zoals brood, peperkoek, kaas, ambachtelijk ijs en bier.
• Afspanning Den Eik (5) serveert snacks of een uitgebreidere lunch waarin lokale streekproducten worden verwerkt. De kaas, het ijs, de wijn, het bier, het brood, komt allemaal uit het gebied waar deze fietsroute passeert. Met ruim terras.
• Op zaterdag- en zondagnamiddag kan je op de site van Den Eik het Klompenmuseum (5) bezoeken. Tot aan de Tweede Wereldoorlog waren klompen een vertrouwd schoeisel op het platteland. Laakdal was zelfs een centrum van de klompennijverheid. Nadien verdwenen klompen uit ons dagelijks leven. In het Klompenmuseum leven ze gelukkig verder.

Een meevaller is dat de norbertijnen hun abdij in 1134 op een verhevenheid bouwden. Na het bezoek kun je zo licht dalend genieten van het groen rondom de abdij. Het volledige kleurenpalet van groen wordt ook aangesproken in het Provinciaal Groendomein Hertberg (6). Dit uitgestrekte bos is de echte groene long van Landschapspark de Merode. Dat bleek ook tijdens de COVID-pandemie. Het aantal bezoekers steeg er toen enorm. Mensen ontdekten het bos als een rustige en veilige ontmoetingsplaats. Iedereen leerde zo de natuur in zijn buurt weer appreciëren. Vandaag blijkt dat dit geen tijdelijke bevlieging was.

Knooppunten 86 - 94

Het Goor - Asbroek (7) is een volgend groen en autoluw intermezzo. Het natuurreservaat is een zeer vochtig gebied met vijvers en moeras. Dat is niet onlogisch, want heel lang geleden kronkelde door dit gebied de Grote Nete. Later verlegde de rivier haar bedding naar het noorden. Toch kon ze hier niet alle sporen uit haar verleden uitwissen. Moeras en andere nattigheid bleven achter. Iets wat waterminnende fauna en flora vandaag erg appreciëren. Een deel van het gebied is jammer genoeg verkaveld voor woningen en visvijvers. Gelukkig kon de kern gevrijwaard blijven. Dat deel van Het Goor is vandaag beschermd als natuurreservaat.

Je steekt de drukke N15 over en zoekt dan de huidige bedding van de Grote Nete op. Ga je bij de N15 echter even rechts dan bereik je na 500 meter het Hof ter Borght (8). Dit beschermde classicistische kasteel zag het daglicht in 1780. Het domein is privaat, maar het kasteelpark –dat zich uitstrekt tot aan de oever van de Grote Nete—wordt stap voor stap toegankelijk gemaakt voor het publiek. Je wandelt er langs een centrale vijver, door een bos met eeuwenoude bomen en langs uitgestrekte graspartijen.

Knooppunten 94 - 07 - 12 - 95 - 48 - 13 - 14 - 10 - 15 - 51

De Grote Nete duikt snel onder de brug van de oude spoorweg naar Aarschot. Dat is het signaal om de kronkelde rivierdijk in te ruilen voor de kaarsrechte spoordijk. Het fietspad op de oude bedding is de kortste route om van het Neteland naar het Demerland te fietsen. Of van de Kempen naar het Hageland. Bij het station van Aarschot rijden er opnieuw treinen op de spoorbermen. Tijd dus om weer het water als gids te kiezen, deze keer de Demer. Die voert je naar de historische kern van Aarschot (9) langs de ’s Hertogenmolens en langs het mooie en goed bewaarde pleinbegijnhof. De Onze-Lieve-Vrouwekerk is het mooiste voorbeeld van de Demergotiek – let op het gebruik van de typische roestbruine ijzerzandsteen. In het kleine maar gezellige Aarschot zijn er verschillende terrassen om de benen even een verdiende rust te gunnen. Ruim tweederde van de fietstocht ligt nu immers achter de rug.

Knooppunten 51 - 03 - 80 - 56 - 81 - 57

Tussen Aarschot en Testelt kabbelt de Demer in luie kronkels door een brede vallei. Het is er heerlijk fietsen door het beemdenlandschap. Onderweg heb je mooie uitzichten op de Sint-Pieterskerk van Langdorp en de beboste heuvels die de Demervallei van de Kempen scheiden. Wie graag picknickt, vindt bij de fietsbrug in Langdorp een geschikte picknickplaats aan de demertrefplaats (10). Heb je nog wat proviand nodig, dan kan je tegenover de kerk van Langdorp eerst langs de dorpswinkel ’t Hof passeren.

In Testelt dreef het Demerwater eeuwenlang de raderen van twee watermolens aan. Testelt was een parochie waar de abdij van Averbode het patronaatsrecht bezat. Dat betekent dat de norbertijnen er de pastoor aanstelden en de parochie en de armenzorg bestuurden. Ze hadden ook recht op tien procent van de oogst van de Testeltenaren. Bovendien verwierf Averbode door schenking ook de twee watermolens van Testelt (11). Het molenhuis van één van deze twee molencomplexen is gerestaureerd. Je passeert het tussen de Demerbrug en de kerk. Boven de toegang van dit molenhuis prijkt het wapenschild van Servaas Vaes. Ook de kenspreuk van deze abt van Averbode wordt vermeld, Ne quid nimis (In niets teveel), samen met het jaartal 1678. De tweede watermolen lag vlak bij de Demer, maar maakte plaats voor de eclectische Villa Ter Wolf.

Knooppunten 57 - 59 - 58

Voorbij Testelt fiets je door een stuk van de Demerbroeken naar Zichem. De Demerbroeken zijn een nat gebied van broekbossen en moerassen in het natuurlijke overstromingsgebied van de Demer. Ook Zichem pronkt nog met een schilderachtige watermolen (12) op de Demer. Je maakt een ommetje langs dit watererfgoed om dan af te buigen naar het groene dorpsplein van Zichem (13). Rond dat plein herinneren de namen van enkele herbergen aan personages uit het oeuvre van Ernest Claes.

De tocht is bijna rond, maar niet zonder nog langs de Maagdentoren (14) te passeren. Die middeleeuwse donjon vertelt dat Zichem ooit een stad was die het waard was om verdedigd te worden. Op het uitkijkplatform op de hoogste verdieping kijk je uit over het land dat een onmetelijke speeltuin was voor De Witte van Ernest Claes. Hier zwom hij in het water van de Demer, verstopte hij zich in de bossen en zwierf hij door de Demerbroeken. De auteur liet De Witte zelfs bijklussen in de abdij van Averbode, net zoals hijzelf als tiener deed. Claes liet zich voor zijn verhalen immers inspireren door zijn eigen jeugdervaringen. Vandaag is die gevarieerde speeltuin van Landschapspark de Merode vooral een bron van inspiratie voor fietsers.